Nezihe Araz’ın Ballar Balını Buldum Adlı Oyununda ‘Arama/Arayış Arketipi’

Nezihe Araz’ın (1922-2009)’ın Ballar Balını Buldum (1991) adlı eseri, Yunus Emre’yi anlatan bir oyundur. Oyun, birbirine koşut iki olay örgüsünden oluşmaktadır. Birinci örgüsü, Emre’nin hayatından sahneler etrafında şekillenmektedir. İkinci örgüsü ise Ionesco’nun oyununu sahnelemeye çalışan tiyatro yönetmeninin yaşadığı olaylar üzerinden şekillenir. çağları aşarak 13. yüzyıldan 20. yüzyıla gelişiyle kesişir. Emre, binasına gelir ve yönetmenin hayatına dâhil olur. Aslında de, de hikâyesi ‘arama/arayış’ ‘bulma’ üzerinedir. Emre varoluş, insan, evren, ölüm, Allah’ın varlığı birliği gibi konularla ilgili olarak zihnini meşgul eden sorulara cevap arar. Aradığı şeyi Tapduk dergâhında bulur. Bilmezlikten bilgiye geçerek yaşamın sırlarını çözer, huzura kavuşur. Yönetmen rehberliğinde, sahnelemek istediği oyunun dilini oyunu anlamaya başlar. Bu arada yaşama dair bakış açısı da genişler. Böylece yönetmen çıkmaza düştüğü noktada, aradığı bulur Dolayısıyla oyun, mitos düzeyinde okumayla ele alındığında ‘arama/arayış arketipi’ ile karşılaşılmaktadır. arketipi’ne dayalı kahramanların eylemselliğiyle çalışmada öncelikle ‘arketip’ kavramları üzerinde durulmuş, sonrasında arketipsel eleştiri bağlamında alınmıştır. ‘Arama/arayış arketipi’nin oyununa yansımaları incelenmiş bu arketipin nasıl yapılandırdığı ortaya konulmuştur.